Investeringen

Investeren is het aanschaffen of zelf produceren van bedrijfsmiddelen. Hierbij is het de bedoeling de bedrijfsmiddelen meerdere jaren te gebruiken. Een investeringskrediet is een bedrag wat  door de gemeenteraad of het college beschikbaar is gesteld voor het doen van een investering.

In de Voorjaarsnota is een herijking van ons investeringsbeleid aangekondigd, mede in verband met de noodzakelijke bezuinigingen en de toekomstbestendigheid van onze systematiek. Feitelijk willen we een eigen afwegingskader introduceren voor de zogenaamde investeringsbeslissingen, naast de afwegingen binnen de reguliere begroting.  

In het kort komt dit neer op:
•   Een betaalbaar en toekomstbestendig investeringsbeleid
•   Een integraal afwegingskader van alle investeringen, inclusief de strategische investeringen
•   Bestuurlijke flexibiliteit om jaarlijks de investeringswensen bij te sturen

In de voorjaarsnota is dit nieuwe afwegingskader voor het investeringsbeleid gepresenteerd. In deze begroting zijn de gevolgen van het nieuwe afwegingskader verwerkt.

Het uitgangspunt dat wordt gehanteerd is dat we naar een systematiek gaan waarbij nieuwe investeringen bekostigd worden uit de (vrijval) van bestaande kapitaallasten en daarmee budgettair neutraal passen binnen de meerjarenraming. De investeringen vergen daardoor geen extra middelen en leggen ook geen extra druk op het meerjarenperspectief. Hiermee blijft het investeringsbeleid betaalbaar en wordt deze daarmee ook toekomstbestendig.

Kapitaallastenplafond / investeringsniveau

Vanuit het hiervoor geschetst uitgangspunt blijft de omvang van de totale kapitaallasten gelijk. Dit wordt ook wel het kapitaallastenplafond genoemd. Hiermee wordt de beschikbare ruimte binnen de bestaande kapitaallasten bepalend voor de investeringsruimte voor nieuwe investeringen.

Dit is een verandering t.o.v. de huidige werkwijze, waarbij een jaarlijks investeringsniveau van ruim € 8 miljoen het uitgangspunt was, ongeacht of deze ruimte er al dan niet was. Bij het ontbreken van budgettaire ruimte drukte dit op het meerjarenperspectief en kon zo leiden tot (extra) bezuinigingen.

Het is de bedoeling om op termijn naar de budgettaire neutrale situatie van het kapitaallastenplafond toe te groeien. In de voorjaarsnota is daarop geanticipeerd door voor 2019 niet langer uit te gaan van een vast investeringsniveau van € 8 miljoen, maar uit te gaan van een investeringsniveau dat aansluit bij de vrijval van kapitaallasten in 2019. Op basis van de huidige inzichten gaat het om een vrijval van € 303.000, hetgeen correspondeert met een  investeringsniveau van ongeveer € 4 miljoen in 2019.

Investeringsbeslissingen worden in de nieuwe werkwijze nadrukkelijk afgewogen binnen het voor het investeringsplan beschikbare ruimte (i.c. vrijval kapitaallasten).  Het gaat om de zogenaamde onrendabele investeringen, dus investeringen die leiden tot een beslag op kapitaallasten binnen de reguliere exploitatie.

Binnen het investeringsprogramma wordt verder een onderscheid gemaakt gebracht tussen onrendabele investeringen en rendabele investeringen. Voor laatstgenoemde categorie investeringen is andere dekking/financiering voor handen, bijvoorbeeld uit reserves of subsidies. Hiervoor geldt het kapitaallastenplafond dus niet. Wel zullen er vanuit het nieuwe beleid inzake reserves geen nieuwe bestemmingsreserves worden gevormd voor de financiering van investeringen. Bestaande reserves op dat terrein worden afgebouwd.

Bij de opstelling van toekomstige investeringsprogramma’s zal nadrukkelijk getoetst worden of voorgestelde uitgaven voldoen aan de definitie van investeringen om vermenging bij van afweging van investeringen en niet-investeringen (exploitatie-uitgaven) te voorkomen.

Integrale afweging investeringen, inclusief strategische investeringen

Tot op heden hanteren we een werkwijze waarbij we de strategische investeringen afsplitsen van de overige investeringen. Dit gebeurt door strategische investeringen te dekken uit de bestemmingsreserve strategische investeringen, terwijl  een groot deel ook weer gevoed wordt uit de jaarlijkse ruimte uit het investeringsprogramma. Dit “rondpompen” van geld wordt afgebouwd.

In deze begroting is dit verder uitgewerkt door ingaande 2016 geen stortingen meer te doen in de reserve strategische investeringen, hierdoor blijven deze middelen beschikbaar in de algemene ruimte van het investeringsprogramma. Gelijktijdig zijn de toekomstige claims op deze reserve opgenomen in het investeringsprogramma. Verder worden in deze begroting voorstellen gedaan zowel in de exploitatie- als investeringssfeer waarbij middelen uit deze reserve worden ingezet, hetgeen een afbouw van de reserve tot gevolg heeft.

Focus op Investeringen 2016, kansrijke investeringen 2017 en later

Zoals toegelicht in de voorjaarsnota wordt onderscheid gemaakt in investeringen voor het eerste komende jaar i.c. 2016 en de kansrijke investeringen die in beeld zijn voor 2017 (en soms al de jaren daarna). Deze laatste categorie  worden op een “lijst met kansrijke investeringsprojecten” gezet. Definitieve toekenning van deze kansrijke investeringen gebeurt op basis van een gedegen voorbereiding van het investeringsvoorstel voor het betreffende jaar. Daar worden nu dus nog geen investeringsbedragen aan toegekend. Dit betekent dat alle voorheen in het investeringsprogramma opgenomen voorstellen vanaf 2017 onderdeel uitmaken van de lijst met kansrijke investeringen. Hiermee komt de focus te liggen op de investeringen voor het komende jaar. De kansrijke investeringen voor 2017 en later zijn op basis van een verdere uitwerking onderwerp bij de volgende voorjaarsnota. Daarna kunnen deze worden voorbereid voor het begroting 2017 voor zover deze ook daadwerkelijk in dat jaar tot uitvoering komen.

2.5.1   Investeringsprogramma 2016

Naast de voorstelde wijziging van het investeringsprogramma is bij de voorbereiding van de begroting ook kritisch gekeken naar de eerder opgenomen investeringsprojecten. Op basis hiervan zijn de volgende projecten komen te vervallen.

Door het vervallen van deze projecten wordt het beslag op de beschikbare ruimte kleiner en is er ook weer ruimte voor het opvoeren van nieuwe investeringsvoornemens.

2.5.2   Nieuwe investeringsvoorstellen 2016

Uitgangspunt voor het nieuwe investeringsprogramma zijn de investeringsvoornemens 2016 uit het bestaande investeringsprogramma met een bijstelling van de vervallen projecten. Aanvullend hierop worden nu op basis van de Voorjaarsnota en de verdere uitwerking bij deze begroting de volgende nieuwe investeringsvoorstellen voor de jaarschijf 2016 voorgelegd en opgenomen in het investeringsprogramma 2016.

Tabel 4.1: Nieuwe investeringen, jaartranche 2016

V = Voordelig, N = Nadelig
(bedragen x 1000 euro)

In de betreffende programma’s zijn de nieuwe projecten toegelicht en in samenhang gepresenteerd met de reeds bestaande projecten 2016. Daarnaast is in de bijlage bij deze begroting een totaaloverzicht opgenomen van het nieuwe investeringsprogramma inclusief bijbehorende dekking.

2.5.3   Investeringsvoorstellen t.l.v. lijst kansrijke investeringen (2017 e.v.)

Conform de nieuwe werkwijze worden de investeringswensen voor de jaren ná 2016, voor zover gewenst en kansrijk geacht, op de lijst kansrijke investeringen geplaatst (het zogenaamd voorportaal).  Hieraan worden nu nog geen middelen toegekend en de besluitvorming hierover vindt plaats bij de voorbereiding van het betreffende (investerings-) jaar.

De voorgenomen investeringen voor 2017 en verder (onderdeel oud investeringsprogramma) zijn na opschoning van de vervallen projecten als kansrijk overgenomen. Dit zijn de volgende projecten en vormen de lijst van bestaande kansrijke investeringen.

Tabel 4.2 Bestaande lijst met kansrijke investeringen

Vanuit de Voorjaarsnota en op basis van een nadere afweging bij uitwerking van deze begroting worden de volgende toevoegingen aan de lijst met kansrijke investeringen gedaan.

Tabel 4.3: Toevoegingen aan lijst met kansrijke investeringen

Voor verder inzicht in de kansrijke investeringen wordt verwezen naar de programma’s en de bijlage investeringsprogramma 2016.