De volledige zorg voor jeugd is begin 2015 gedecentraliseerd naar de gemeenten. De uitvoering van de jeugdhulp wordt op drie niveaus aangevlogen, lokaal, sub-regionaal in de Peelregio, en op niveau van 21 gemeenten in Zuidoost Brabant.
Op schaal van 21 gemeenten regelen we de inkoop van zeer specialistische jeugdhulp, bijvoorbeeld Jeugdbescherming en Jeugdreclassering, Veilig Thuis, Verblijf, Crisisdienst en Spoedeisende Zorg.
Op schaal van de Peelregio worden alle ambulante zorgvormen ingekocht middels bestuurlijk aanbesteden. Ook de administratieve afwikkeling is belegd bij Peel6.1, alsook de besluitvorming omtrent de individuele jeugdhulpvoorzieningen. Peel 6.1 informeert ons over de voortgang (kwalitatief en kwantitatief) middels managementrapportages en kwartaalgesprekken.
Lokaal zijn onze opvoedondersteuners de toegang tot jeugdhulp. Zij zullen in 2016 hierin gaan samenwerken met andere sociale professionals in een gebiedsgericht kernteam, dat ruimte en mandaat krijgt als het gaat om inzet van zorg en ondersteuning.. Helmond kent 4 gebieden waarin professionals dichtbij, preventief en integraal de burger van Helmond bedienen.
Gelet op de vele ontwikkelingen en werkzaamheden die horen bij alle nieuwe taken, is in 2014 besloten te werken met een tweejarige overgangsperiode, 2015-2016. Voor deze periode is een Ontwikkelagenda opgesteld die samen met de partners in de stad en regio wordt uitgevoerd. Een aantal thema’s op deze agenda raken ook de Wmo en de Participatiewet, en worden dan ook in samenhang opgepakt.
Vanaf 1 januari 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor alle vormen van jeugdhulp. Van preventie, ondersteuning, hulp bij opvoedproblemen en psychische problemen tot kinderbescherming en jeugd-reclassering. Het beleidsplan Jeugdhulp in de Peelregio (2015 – 2016) en het WMO beleidsplan leggen de basis voor deze taken. De missie: alle kinderen en jongeren uit Helmond kunnen gezond en veilig opgroeien tot verantwoordelijke en zelfstandige burgers.
De ambitie is hoog. We willen de ondersteuning samenhangend, vanuit het perspectief van de jeugdigen en hun gezin, regelen. Laagdrempelig, dichtbij en zoveel mogelijk, onder de verantwoordelijkheid en regie van de Helmonders zelf en wanneer dat nodig is met een generalist/regisseur. De jeugdige en zijn (gezin)situatie staan centraal bij het zoeken van een evenwicht tussen optimale kwaliteit van ondersteuning en het beschikbare budget.
In 2015 lag de focus op het bieden van continuïteit van zorg voor de mensen die het nodig hebben. Komende jaren blijven we inzetten op transformatie, opdat het stelsel gaat werken zoals beoogd: dichtbij, normaliserend, integraal, maatwerk, efficiënt en effectief met activering van eigen kracht. We verbinden de transitie jeugdzorg daarbij nadrukkelijker met de andere transities (WMO en Participatiewet) en Passend Onderwijs. Hieronder lichten we aan de hand van de piramide de accenten toe. De algemene teksten in dit programma laten een overlap zien met de teksten in Programma 3 vanwege de gemeenschappelijke basis in ons sociaal beleid. De invulling van de teksten is wel toegespitst op in dit geval jeugd en gezin.
Sociale netwerken
De brede basis in de piramide omvat de zelfredzaamheid én de hulp en ondersteuning uit de eigen omgeving, van vrienden, familie, buren, mantelzorgers, vrijwilligers. Bijvoorbeeld ouders die elkaar opvoedtips geven. Ook wijk- en buurtverenigingen, sportverenigingen, scouting behoren tot de sociale netwerken. Komende jaren stimuleren we dat hun activiteiten nog meer toegankelijk zijn voor jeugdigen (en volwassenen) met een beperking (inclusiviteit). Verder faciliteren we totstandkoming van laagdrempelige steunstructuren, zoals lotgenotencontacten, en maken we werk van het ontsluiten van online informatie en dienstverlening om de zelfredzaamheid van jeugdigen en opvoeders te ondersteunen (onder andere Guido en de website van het Centrum voor Jeugd en Gezin).
Basisvoorzieningen
Op de tweede trede vinden we basisvoorzieningen als jeugdgezondheidszorg, (voor)scholen, jongerenwerk, combinatiefunctionarissen en leerplichtambtenaren. Het is onze insteek de voorzieningen op peil te houden en de komende jaren hun bijdrage aan preventie te versterken. We stimuleren alertheid op signalen van ongewenste en problematische ontwikkelingen én oplossingsgericht werken. Zo houden we samen vinger aan de pols bijvoorbeeld bij dreigend verzuim, dreigende taal- en ontwikkelingsachterstanden, jongerenoverlast, overgewicht. Verder werken we aan een sluitend preventie-aanbod voor een gezonde leefstijl en weerbaarheid, met een doorlopende lijn voor verschillende leeftijdscategorieën. Preventie-activiteiten gericht op school, de ouders/jongeren én de wijk dienen elkaar uiteindelijk zo veel mogelijk te versterken.
Maatschappelijke ondersteuning
Op de derde trede vinden we de vrij toegankelijke ondersteuning voor mensen die het (tijdelijk) niet op eigen kracht of met steun vanuit basisvoorzieningen redden. De opvoedondersteuner neemt hierin voor opvoeders en jeugdigen een belangrijke plek in. De komende jaren ontwikkelt de opvoedondersteuner zich tot een deskundige in het normaliseren, signaleren en bespreekbaar maken van vragen en problemen oplossen. Een partner met toegevoegde waarde voor ouders/jeugdigen, scholen, huisartsen, politie, Veilig Thuis en een duidelijke rol op de snijvlakken van de diverse transities en de stelselwijziging Passend Onderwijs. De ontwikkeling en opzet van een breed gebieds- of kernteam, waarin naast de opvoedondersteuners, maatschappelijk werker en participatiecoaches ook de WMO-consulenten en de wijkverpleegkundigen vertegenwoordigd zijn versterkt een integrale aanpak en kennisuitwisseling in het sociale domein.
Specialistische ondersteuning en hulp
Specialistische hulp en ondersteuning voor jeugdigen en gezinnen blijven beschikbaar voor degenen die het nodig hebben. De verwachting is dat de huidige behoefte aan specialistische ondersteuning en zorg geleidelijk zal verminderen, als de nieuwe werkwijze van het sociale domein zijn beslag krijgt. Samen met Peel 6.1, Eindhoven en onze aanbieders zetten we bij de inkoop in op kwaliteit en innovatie in het aanbod. We zien ruimte voor meer flexibilisering in zorgvormen, zodat er meer maatwerk mogelijk is en beter wordt aangesloten op de lokale infrastructuur.
Monitoring
Om vast te stellen of we erin slagen de (zorg)piramide te kantelen en meer (hulp)vragen laag in de piramide op te lossen, monitoren we samen met Peel 6.1 3-D breed (WMO, Jeugdhulp en Participatie) de zorgconsumptie, zorguitgaven, kwaliteit en klanttevredenheid. Daarbij sluiten we maximaal aan bij de informatie die wij en onze aanbieders beschikbaar moeten stellen aan het rijk. In eerste instantie monitoren we op stedelijk niveau. Dit bouwen we uit naar een monitor waarmee we ook op gebiedsniveau vinger aan de pols houden en kostenbewustzijn bij verwijzers in het kernteam stimuleren. Wanneer er voldoende cijfers beschikbaar zijn benoemen we streefwaarden. Ook lichten we met partners steekproefsgewijs én dwars door de piramide heen casuïstiek om te evalueren en van te leren.
Tot slot
Deze transformatie vraagt tijd en een grote mate van “loslaten van het bekende”. Deze transformatiefase vraagt van opdrachtgevers, professionals en vrijwilligers veel inzet en verantwoordelijkheid. Een cliënt- en oplossingsgerichte aanpak stellen we daarbij centraal in plaats van de reflex van regels en regelgeving.
We transformeren samen en we stellen ons steeds de vraag op basis van ervaringen hoe het beter kan. Als er zaken niet lopen zoals zou moeten, zoeken we samen constructief naar oplossingen.